Een 15 tal toehoorders luisterden geboeid naar een primeur Power Point-voorstelling door Thomas Goorden.
Thomas was door Volkshuis De Creeser en de grondrechtenactivisten van Recht op Recht uitgenodigd om zijn nieuwe boek “Alles komt goed” voor te stellen in het kader van de Creesergesprekken op zaterdagmorgen tijdens de boerenmarkt.
Ingeleid door Fred Guldentops, die eerder al een klokkenluiders-prijs heeft uitgereikt aan Thomas en zijn PFOS strijdmakker Frank Van Houtte en even gestoord door wat technische problemen, gebruikte de spreker de gelegenheid om het verhaal in het boek te systematiseren.
Het masker van de kat
Het verhaal van de kat is min of meer gekend via de media en de politiek. Thomas licht het deksel van de doofpot van wat wellicht het grootste milieuschandaal is van Vlaanderen.
De kat verwijst naar een oude jeugdserie op televisie over een milieuactivist. Het is Jeroen Olyslaegers die Thomas deze geuzennaam heeft bedacht. De kat is een masker geworden voor een collectieve identiteit van verzet, inzicht en toezicht op corruptie van de politiek en de geldmachten in Vlaanderen. De naam is niet gevallen, maar het doet misschien denken aan het masker van commandante Zappata uit het Mexicaanse woud?
Een wintersoldaat die belangen ontbloot
We kregen echter geen referentie naar bestaande “theories of changes”, wel een triviale maar belangrijke vaststelling voor elk kritisch handelen: iedereen heeft belangen. Achter elk optreden van politiek, bedrijfsleven, media en NGO ‘s zitten belangen, ook bij de kat.
Die belangen doen spreken en doen zwijgen. Zij bepalen het moment van een persbericht en de plek waar grondverzet plaatsvindt. Die belangen ontbloten is de taak van de kat. Tegen de gangbare “theories of changes” van pakweg Natuurpunt.
Deze NGO heeft grond in eigendom naast 3M, de PFOS fabriek in Zwijndrecht. Toch zweeg ze over haar procedure waarmee ze de waarheid aan het licht had kunnen brengen.
Natuurpunt maakt in Vlaanderen mee de milieuwetgeving door haar grondbezit. En dat grondbezit komt tot stand door haar kennis van de milieuwetgeving. Deze kennis wordt handig gebruikt voor natuurbehoud door deals te sluiten binnen de lijnen van het politiek-economisch bestel. Dit gebeurt bijgevolg zonder notie van een algemeen belang waar volksgezondheid voorrang heeft op het investeringsklimaat.
BAM/LANTIS-belangen neutraliseren burgerbewegingen
De investering van de grootste plastic fabriek van Europa, Ineos in Antwerpen, staat daar symbool voor. Het is echter het investeringsbesluit van de Oosterweel dat dé smoking gun is voor het antwoord op de vraag: hoe komt het dat PFOS in Vlaanderen zolang onder de doofpot heeft kunnen zitten? Hoe komt het dat het krabben van de kat nodig was om de doofpot open te breken? Waarom hebben de instellingen die zijn ingesteld als waakhond van de volksgezondheid niet toegezien op faire normen? Op transparante toepassing van normen? Op reparatie van afwijkingen van de normen? En ook niet op de waarheidsgetrouwe communicatie naar de bevolking?
In tegenstelling tot de vervuiling rond de PFOS fabriek van Dupont in Delft – waar al vroeg maatregelen werden genomen nadat de vervuiling aan het licht was gekomen – heeft de Oosterweelverbinding er voor gezorgd dat de vervuiling van de 3M fabriek in Zwijndrecht zich nog steeds aan het verspreiden is.
De BAM/ LANTIS belangen stuurden de onderzoekers van VITO, de universiteit van Antwerpen en de politiek in de richting die ze wilden. Ze slaagden er uiteindelijk in om de burgerbewegingen die tien jaar geleden de kat aan de bel bonden te neutraliseren via het “Toekomstcontract”: een politiek akkoord om zowel af te zien van juridische procedures bij de Raad van State tegen de vergunningen voor het Oosterweeltracé als van een tweede volksraadpleging.
Deze belangen ontbloten was het werk van de kat. Een unieke positie van “wintersoldaat” in de institutionele oorlog tegen gevestigde machten, waar het Mexicaanse middenveldleger meer last dan lust is. De kracht van deze waarheidsbeweging steunt op de aanvoerlijnen van informatie en steun van wakkere burgers, ambtenaren die zich geen klokkenluider voelen, maar mee het klokzeel vasthouden, wetenschappers die net als iedereen aan politiek mogen doen, maar hun wetenschappelijke bevindingen niet aanpassen aan de mediamachines die de ministeriële kabinetten geworden zijn. De ‘netwerk-snelheid’ van burgers kan de logge kracht van deze top-down mediamachines wel degelijk verslaan… Al slaan ze ook terug, getuige de smeercampagne om De Kat voor te stellen als geldwolf.
De magie van de kat?
Thomas gaf inzicht in een aantal methodes die aan dit front bruikbaar zijn. Zo is er de cijfermagie. Naar verluid laten cijfermanipulaties van metingen altijd sporen na bij computeranalyse van de cijferreeksen. Handig om het 99% vermoeden, maar nog geen bewezen waarheid, bevestigd te zien.
Of de Chaos Magic. Waarom geen inspiratie halen uit het werken met rituelen en het onderbewuste? Zo is wekt masker van De Kat een zeker magie op die mensen moed geeft. En zo ontstaan er originele acties zoals ‘un oeuf = un oeuf’.
Wordt vervolgd…
Het gesprek tussen Thomas en de aanwezigen met een lekkere preisoep van de boerenmarkt, bouwde voort op wat een soort handboek kan worden voor burgeractivisme. Met de ervaring van de Burgerraad en de burgerlijst in Antwerpen in het achterhoofd.
Enkele vragen naar aanleiding van het gesprek: Is de PFOS affaire te vergelijken met de pandemie? Waarom slaagt de alternatieve politiek er niet in een begin te maken van het burgertoezicht van de kat? Akkoord met het falen van bijvoorbeeld de vakbonden, maar wat zouden we zonder vakbonden zijn? Spelen supra-nationale engagementen via handelsakkoorden een rol in de catch-22 tussen politiek en haven en chemie belangen? Is er echt een wezenlijk verschil tussen Vlaanderen en Nederland inzake corruptie? Moeten we nu optimist of pessimist zijn? Zaak PFOS, zaak Huts, een link?
De kat vindt zijn weg en zijn jongen via subtiele antwoorden op dit soort veelgehoorde vragen. Wordt dus onvermijdelijk vervolgd.
De Creeser gaf Thomas een Gentse strop mee als symbool van de creesers. Thomas had te weinig boeken mee want hij was in een wip uitverkocht. En als afsluiter werd het nieuwe burgerinitiatief Klokkenluiders aangekondigd dat met steun van de Volksraad op 3 mei wordt voorgesteld in Liberales.
Volgend Creesergesprek pikt terug aan bij het arrest Huts onder de titel “Winnen kan” op 25/2 om 10u30 in De Creeser. Op 11 maart bezoeken we de Bijloke gronden in Zeeuws Vlaanderen.